terça-feira, 14 de março de 2017

Roza Luksemburgo



Historio

Malmulte memorigata, tiu kuraĝa virino naskiĝis la 5an de marto, 1871, en la pola urbo Zamość, tiutempe okupita de Rusio.

Pro sia juda deveno kaj socialismaj ideoj, Roza estis senĉese persekutata, fakte, kio trudis ŝin translokiĝi sinsekvi al Svisio, Francio, Finlando kaj Germanio.

Unue serĉita de la cara polico, ŝi fuĝis al Zuriko en 1888, kie plenumis Universitaton. Dufoje loĝinta Parizon, ŝi partoprenis la Duan “Internacian” (Fama socialista kongreso), en 1900.

Minacita de ekzekucio pro maldekstra aktiveco, Roza dumtempe restis en Kuokkala, finlanda urbo proksima al Sankt-Petersburgo. Tie ŝi renkontis menŝevikojn kaj bolŝevikojn, Lenino inter la lastaj.

Ekde 1907 ĝis 1914, Roza instruis Politikan Ekonomion kaj Ekonomian Historion en Germanio, konsiderinte ke ŝi fariĝis germana civitanino pro sia aranĝita geedzeco. La lecionoj sekvigis gravajn librojn pri la temoj. Ŝia granda teoria libro estis “La Amasigo de Kapitalo”.

Aliflanke, kortuŝaj estas la leteroj de Roza al amikoj kaj amatoj.

Daŭrigante la politikan aktivecon por la socialismo, Roza estis arestita en Frankfurt en 1914. Kontraŭ la milito, ŝi skribis por la berlina ĵurnalo “Di junge Garde”: “... oni nepre bezonas forigi la tristan militan industrion, ĉar la socialisma societo ne bezonas murdintajn armilojn!” Malfavora al la mortpuno estis la unua alineo de Roza en la eldonaĵo “Die rote Fahne” (La Ruĝa Flago). En 1918, ŝi ankaŭ skribis en la saman ĵurnalon: “... stulteco, egoismo kaj korupto estas la moralaj fundamentoj de la kapitalisma societo.”

Roza Luksemburgo kaj Karl Liebknecht, germana deputito, fondis en 1914 la Ligon “Spartako”, semo de la germana Komunista Partio.

Post la Unua Mondmilito, kiam ĉefis manifestacion en Berlino, Karl Liebknecht kaj Roza estis kruele murditaj en la zoologia ĝardeno. La korpon de Roza la krimuloj forĵetis en la kanalon Landwehr. La tago estis la 15an de januaro, 1919. La murdintoj neniam suferis punon.

Pri la malkvietema juda virino, ŝiaj tumultoj, ideoj, libroj kaj amoj, kelkaj homoj jam skribis. Ni povas ĉie ĉi citi du verkistinojn, kiuj okupiĝis pri “La Pola Aglo” (kiel Lenino ŝin kromnomis): Isabel Loureiro, portugala, kaj Hannah Arendt, germana.

Skribita de Celso Fonseca Jr.

Nenhum comentário:

Postar um comentário