La
fadeno estas instrumento je rektoj
kaj kurboj. Uzita en multnombraj aferoj
estas io, kiujn ĉiuj
bezonas. Ĉi tiu "io"
havas malsamajn manierojn
esti farita en malsamaj partoj de la mondo. Eskimo uzas
malgrandajn striojn el haŭto-foko
por ligi siajn sledojn
aŭ hakilon. Vegetala
fibro estas tre komuna
formo de 'fadeno'
inter indiĝenoj. Iuj
denaskaj aŭstralianoj uzas homajn harojn,
aliaj uzas tendenojn de kanguruo-kruroj.
La
ŝnuron, kiu estas speco de fadeno estis unu de
la unuaj instrumentoj faritaj de
homo. Pli dika, servis
por kaptiloj, por ŝnurligi la malamikojn, por konstrui
kabanojn kaj ktp.
Malpli dika, servis por retoj, por ŝnurligi
la sago-pintojn, kaj ŝtonojn hakilojn,
kaj poste teksita je la fabriko de vesto. Vakeroj kaj fiŝistoj teksas
liajn fadenojn kiel ŝnuroj kaj retoj:
la unuaj por kapti
brutojn, la duajn por kapti fiŝojn. Pere ĝi oni vidas:
1)
La simbola kaj ĝia riĉeco:
En
antikva Egiptio, la hieroglifo de la
ŝnuro je unu nura nodo, signifas la "individuo". Tamen, la fadeno
simbolas revenon al
la lumo, kiam ni memoras la fablon de
Ariadna, kiu pruntas la fadenon, kiun ŝi teksis
kun la intenco, ke Tezeo povas reveni el la labirinto
post li mortigis Minotaŭron.
En
la greka mitologio Parcoj teksis la "fadeno
de la vivo" de
ĉiu el ni, kaj
kiam ili tranĉitas ĝin, finita estis la vivo. Ili nodas la fadenon, teksas
ĝin laŭlonge de la vivo de ĉiu individuo.
Tranĉi la fadenon: fini vian utilan tempon surtere.
Do,
la ilo "ŝnuro" aŭ "fadeno", kiam unuigita, veftita kaj
teksita ĝi okazigas vivon.
2)
Reprezentado de la
realaĵo.
Maori
el Nov-Zelando, eskimoj,
usonaj indianoj, afrikanoj,
japanoj kaj brazilanoj teksas iliajn pecojn
de fadenoj, kreante figurojn pli kaj pli
figuroj, preskaŭ ĉiam
je la sama maniero.
En
Japanio ĝi estas "ludo
de knabinoj", ludo, kiu estas estimita de plenkreskuloj;
la Chugach eskimoj malpermesas, ke
knaboj ĝin ludu, ĉar ili povus kurbiĝi iliaj fingroj en la fiŝkaptado-linioj,
kiam ili efektive ĉasas aŭ fiŝkaptas.
3)
Instruoj:
La
teksado de modeloj de unu simpla maŝo de fadeno estas antikva arto.
Rakontoj de la
Granda Patrino araneo teksante araneaĵojn kiel retoj, kaj
liniigaj studoj de kartoj pri stela
navigado kaj kradoj, formas nian
komprenon de la
interrilato inter mito, scienco kaj matematiko.
Rakontistoj
de historioj ĉirkaŭ la mondo instruas lecionojn pri dioj,
spiritoj, homoj, bestoj kaj lokoj.
La
navaĵoj uzis fadenajn
figurojn por instrui pri la steloj. Multaj el ili estas
rilatigataj al la suno, al la luno,
al la steloj kaj
speciale la Plejado.
4)
Antaŭgardi kutimojn:
Ŝnuroj
kun nodoj estis uzitaj en Peruo. La nodoj estis uzataj
kiel mnemonikaj mekanismoj
por helpi la memoradon de la parolaj
tradicioj. Ili estis uzataj por
helpi kantiston memori la kantojn de la genealogia, ke ili recitis. Ili ankaŭ
estis uzitaj en ritoj. Sekvencoj de nodoj konservis la memorojn de
la homoj dum ili malplivastigi la
rilatojn kun iliaj
prapatroj. Fadenoj kun nodoj estis uzataj
je preĝo.
En Brazilo
En Brazilo, la
bazaj figuroj havas nomojn kiel "koko-piedo" kaj
"kapo-ĉasistoj".
En la vilaĝo
Canauanim, en Roraima, estas instruata al la plej junaj indianoj de la vilaĝo,
fadenigi kotonon kun ilo farita el testudo-konko. Kiam ili kunigas plurajn
fadenbulojn, ili teksas hamakon, kaj per la malgrandaj restaĵoj,
tiujn ne uzataj, ili ludas farante figurojn kaj magion kun iliaj fingroj.
Kalapalo, kiuj
vivas en Xingu Indiĝenaj Parko, en Mato Grosso, uzas longan fadenon faritan el
palma (buriti) pajlo tordita kaj ligita je la pintoj.
Ili rapide teksas la fadenon kun iliaj fingroj kaj formas diversajn figurojn.
Aperas animaloj, figuroj de la mitologio kaj humuraj referencoj al iliaj
aktivecoj.
Foto: Ludo
uzanta longan fadenon de sekaj folioj el buriti, teksante rapide, kreante
malsamajn geometriajn desegnaĵojn - Vilaĝo Kalapalo Aiha - Alta Xingu - Xingu
Indiĝenaj Parko - Querencia – MT
Kredito:
Haroldo Palo Jr.
La
geplenkreskuloj, faras kompleksajn fadentordaĵojn kaj la infanoj simplajn
figurojn kun nekredebla rapideco. Infanoj plenumas tiujn fadentordaĵojn, kaj
tiam transpasis ilin al la manoj de aliaj, kiuj transformos la desegnojn ĝis,
ke ĝi revenas denove al lia originala formo. Krom amuza, ĉi tiu ludo disvolvas
kreemon, memoron kaj precizecon.
La
fadeno
La
arto per fadeno
hodiaŭ estas parto de la luda kultura heredaĵo
de la homaro, kaj
estas disvastigata en multaj landoj.
Fadenbildoj
estas ludo. Ŝercaĵoj
kaj ludoj havas partoprenon
kaj gravan rolon tiel en la nuntempa kiel en
la antikvaj kulturoj. Tiel en klasika Grekio
kiel en antikva Romo
la fadeno-ludo estis konata kiel reto. Heraklito estis
la unua, kiu skribis pri la
fadeno-ludoj en la
jarcento I. La unua
konata figuro, kiu celis
por establi rompitan mandiblon, ĝi nomiĝis plinthios, kaj estis priskribita de Oribasius (320-400 pK) de Grekio.
La fadenludoj
hodiaŭ
Fadenbildoj
povas havi gravan lokon en la edukado. Instruataj per familianoj kaj amikoj
malplivastigas komunikadon kaj rilatojn. Kiel instrumetodo, ĝi helpas la
instruistojn atingi celojn kaj objektivojn, ĉar infanoj kaj studentoj de ĉiuj
aĝoj povas profitigi de la disvolviĝo de memoro, atento, motoroj disvolviĝo kaj
la kunaranĝo de la lertecoj. Ĝi ankaŭ kontribuas al la kreskado de la konfido,
de la persisteco, kaj de la kapablo por solvi problemojn. Ekzistas valoro je la
unuigo de la fadenbildoj en la: sociaj studoj, esprimmaniero de la artoj,
scienco kaj matematiko. Ĝia praktiko estas uzita de Konsultistoj, de
Profesiistoj de la Sano, de Instruistoj de Fizika Eduko, de Specialaj Edukado
Instruistoj, de Okupa kaj Fizika Terapeŭtoj, kaj multaj aliaj, kiuj laboras kun
infanoj en lernejoj, hospitaloj kaj klinikoj.
Nenhum comentário:
Postar um comentário